Αγγλικός Τίτλος: Cinema Paradiso
Ελληνικός Τίτλος: Σινεμά ο Παράδεισος
Κατηγορία: Δράμα
Σκηνοθεσία: Giuseppe Tornatore
Σενάριο: Giuseppe Tornatore
Πρωταγωνιστούν: Philippe Noiret, Salvatore Cascio, Jacques Perrin, Marco Leonardi, Antonella Attili
Μουσική: Ennio Morricone, Andrea Morricone
Φωτογραφία: Blasco Giurato
Μοντάζ: Mario Morra
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία - Γαλλία
Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 124 min (theatrical cut) / 155 min (extended cut) / 173 min (director’s cut)
Σικελία, λίγα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο εξάχρονος Salvatore, μεγαλώνει μαζί με την μητέρα του σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη. Η μεγάλη αγάπη του Salvatore είναι οι ταινίες. Κοντά στον κατά πολύ μεγαλύτερό του φίλο, Alfredo, ο μικρός Salvatore μαθαίνει την τέχνη της προβολής στον μοναδικό κινηματογράφο της πόλης, το «Cinema Paradiso».
Μια μέρα, μια πυρκαγιά στον θάλαμο του κινηματογράφου γίνεται η αιτία ο Alfredo να χάσει το φως του. Όταν το «Cinema Paradiso» είναι έτοιμο να ξαναλειτουργήσει, ο μόνος που ξέρει να χειρίζεται την μηχανή προβολής είναι ο μικρός Salvatore.
Δέκα χρόνια αργότερα, ο Salvatore, εξακολουθεί να λειτουργεί τον προβολέα στο «Cinema Paradiso». Η σχέση του με τον τυφλό Alfredo έχει ενισχυθεί και ο Salvatore βλέποντας στο πρόσωπό του ηλικιωμένου άνδρα τον πατέρα που ποτέ δεν γνώρισε, του εκμυστηρεύεται τον έρωτα του για την όμορφη Elena.
Όταν ο Salvatore θα φύγει από την πόλη για να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία, η αγαπημένη του Elena τον εγκαταλείπει, χωρίς να του δώσει καμία εξήγηση. Όλες οι ενέργειες του νεαρού για να την βρει, αποβαίνουν άκαρπες.
Επιστρέφοντας από τον στρατό, ο ώριμος πια Salvatore, αποφασίζει μετά από παρότρυνση του Alfredo, να φύγει από την μικρή πόλη, δίχως να επιστρέψει ποτέ ξανά, προκειμένου να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα.
Τώρα, 30 χρόνια μετά, έχοντας υπακούσει τον Alfredo, έχει γίνει διάσημος σκηνοθέτης. Ήρθε όμως η ώρα να επιστρέψει στον τόπο του, για να παραστεί στην κηδεία του αγαπημένου του φίλου...
Μία πραγματικά πανέμορφη ταινία -ύμνος στον άνθρωπο, στον έρωτα, στον κινηματογράφο! Μια ταινία που αναδεικνύει σχεδόν όλα τα κινηματογραφικά είδη, μέσα από μια ιστορία φιλίας και το χρονικό ενός ανεκπλήρωτου έρωτα.
Σχεδόν κάθε της σκηνή είναι πλημμυρισμένη από κάθε λογής συναισθήματα: ρομαντισμός, αγάπη, αθωότητα, ειλικρίνεια, αυτοθυσία, χαρά, πίκρα, θλίψη, μοναξιά, νοσταλγία.
Παράλληλα, μαζί με την ζωή του Salvatore, η ταινία αφηγείται με γλαφυρό τρόπο την ιστορία και τα ήθη ενός ολόκληρου χωριού στην μεταπολεμική Σικελία. Και όλα αυτά με φόντο μια κινηματογραφική αίθουσα, το «Cinema Paradiso».
Όλοι οι κάτοικοι του χωριού, ανεξαρτήτου μόρφωσης και κοινωνικού επιπέδου, γελάνε και κλαίνε, εμπνέονται και ονειρεύονται, και διαπλάθουν την προσωπικότητά τους, ζώντας μέσα από την “πλαστή πραγματικότητα” του κινηματογράφου, ξεχνώντας την δυστυχία τους και τα σοβαρά προβλήματά τους. Φυσικά αναφερόμαστε σε μια εποχή που την χαρακτήριζε μια ιδιαίτερη αθωότητα και ο κινηματογράφος ήταν τρόπος ζωής και όχι απλά ένα μέσο διασκέδασης, όπως είναι στις μέρες μας.
Ο εξαίρετος Giuseppe Tornatore, σε αυτήν την δεύτερή του κινηματογραφική δημιουργία (είχε προηγηθεί το «Il Camorrista» το 1986), υπογράφοντας σενάριο και σκηνοθεσία, φτιάχνει μια λυρική ταινία που μέσα από τις πανέμορφες εικόνες της, ξεχειλίζει η ευαισθησία και ο ρομαντισμός.
Ο τρόπος αφήγησής του, με το πρώτο και πλέον μισό να είναι ένα flash back, είναι αριστουργηματικός. Το ξεδίπλωμα της ιστορίας κυλά αβίαστα χωρίς την παραμικρή κοιλιά, με σκηνές που χαρίζουν συγκίνηση χωρίς μελοδραματικές υπερβολές και με προσεκτικά μετρημένες δόσεις χιούμορ.
Οι σκηνές που διαδραματίζονται μέσα στην αίθουσα του «Cinema Paradiso» είναι πραγματικά αξέχαστες. Οι θεατές που παρακολουθούν τις ταινίες απολαμβάνουν την κάθε τους στιγμή αφού μέσα στον κινηματογράφο καπνίζουν, πίνουν, τρώνε, ερωτεύονται, φωνάζουν και τσακώνονται. Ακόμα κι ένας θηλασμός βρέφους περνάει μπροστά απ’ τα μάτια μας.
Όλοι τους όμως καρτερούν με αγωνία την στιγμή που θα δουν στην μεγάλη οθόνη ένα φιλί. Θα χρειαστεί όμως να περιμένουν πολύ, καθώς οι σκηνές των φιλιών περικόβονται με αυτοσχέδιο μοντάζ του Alfredo, ύστερα πάντα από την παραίνεση του αυστηρού παπά του χωριού. Αυτό το φιλί παίζει σημαντικό ρόλο στην ταινία και η θέση του στην οθόνη έρχεται σταδιακά με την πάροδο των χρόνων. Μέχρι που φτάνουμε στο άκρως συγκινησιακό φινάλε, με την περίφημη σκηνή του μοντάζ των κομμένων φιλιών.
Το όλο αριστούργημα συμπληρώνουν, η πολύ καλή φωτογραφία και η έξοχη μουσική του Ennio Morricone, ο οποίος συνυπογράφει την δημιουργία του, μαζί με τον γιο του, Andrea. Ο διάσημος Ιταλός μουσικός, συνθέτει ένα από τα καλύτερά του soundtrack, επιλέγοντας για κάθε σκηνή την σωστή μελωδία που ταιριάζει απόλυτα με την διάθεση και τον ρυθμό της ταινίας, ενισχύοντας τα ούτως ή άλλως πλούσια συναισθήματα που πηγάζουν αδιάκοπα.
Πέρα απ’ όλα τα προαναφερόμενα, ο Tornatore κάνει επίσης εξαιρετική δουλειά και στην επιλογή του cast, κατορθώνοντας να πάρει τα μέγιστα, απ’ όλους τους συμμετέχοντες.
Στον κεντρικό χαρακτήρα του Salvatore Di Vita, συναντάμε τρεις ηθοποιούς που υποδύονται τον ρόλο τους ανάλογα με την ηλικία του ήρωα.
Ο οκτάχρονος Salvatore Cascio, ερμηνεύει τον χαρακτήρα του Salvatore στην παιδική ηλικία και κυριολεκτικά κλέβει την παράσταση καθώς, η υπέροχη ερμηνεία του αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ταινίας.
Ο αρκετά καλός Marco Leonardi, ερμηνεύει τον ήρωα κατά την εφηβική του ηλικία, ενώ ο Jacques Perrin, του παίρνει την σκυτάλη υποδυόμενος εξαιρετικά, τον μεσήλικα Salvatore.
Κοντά τους o πολύπειρος και υπέροχος Philippe Noiret, στον ρόλο του Alfredo, ουσιαστικός πρωταγωνιστής της ταινίας αφού είναι ο ηθοποιός με τον μεγαλύτερο χρόνο εμφάνισης και ο χαρακτήρας του αποτελεί το “κλειδί” για όλη την εξέλιξη της ιστορίας -τουλάχιστον όπως αυτή αναπτύσσεται στην πλήρη της εκδοχή των 170 λεπτών (director’s cut) και όχι στην κομμένη, θεατρική version.
Τους βασικούς ρόλους συμπληρώνουν η Antonella Attili ως νεαρή μητέρα του Salvatore, η Agnese Nano ως έφηβη Elena, και η Pupella Maggio ως ηλικιωμένη μητέρα του ήρωα.
Η ταινία κυκλοφόρησε στις 17 Νοεμβρίου του 1988, και αγαπήθηκε αμέσως από το παγκόσμιο κινηματογραφικό κοινό και τους κριτικούς, αποσπώντας τίτλους και διακρίσεις όπου κι αν προβλήθηκε.
Μέγα Βραβείο Επιτροπής Φεστιβάλ Καννών - Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας - Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας - 5 Βραβεία BAFTA: Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, Καλύτερης Ερμηνείας Α’ Ανδρικού Ρόλου (Philippe Noiret), Καλύτερης Ερμηνείας Β’ Ανδρικού Ρόλου (Salvatore Cascio), Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου (Giuseppe Tornatore), Καλύτερης Μουσικής (Ennio Morricone και Andrea Morricone), είναι μερικά από τα σημαντικότατα βραβεία που απέσπασε.
Η αρχική έκδοση της ήταν 173 λεπτά αλλά η γνωστή κινηματογραφική εκδοχή της, ήταν μόλις 124. Η περικομμένη έκδοση, αν και παραμένει μια όμορφη αριστουργηματική ταινία, αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το τι απέγινε η Elena. Αυτά τα 50 κομμένα λεπτά του φιλμ, που πλέον έχουν αποκατασταθεί στις εκδόσεις των DVD και Blu-ray, περιλαμβάνουν κυρίως σκηνές από το τρίτο μέρος της ταινίας, λίγο πριν το τέλος.
